Over fysieke belasting

Wat is fysieke belasting?

De video hieronder legt in één minuut uit wat we onder fysieke belasting verstaan.

Lees hier de uitgeschreven tekst van de animatie

Fysieke overbelasting

Iedere werknemer heeft te maken met fysieke belasting, ook lichamelijke belasting genoemd. Dit wordt pas een probleem als de belasting te hoog is, bijvoorbeeld bij zware lasten tillen of duwen/trekken, veel bukken of met geheven armen of geknield werken, of steeds dezelfde beweging maken. Ook zittend of staand werk en beeldschermwerk kan tot overbelasting leiden. Dan worden de spieren, banden, pezen of gewrichten in rug, schouders en armen zo intensief, lang of vaak gebruikt dat er sprake is van fysieke overbelasting. Het kan gaan om de volgende vormen van lichamelijke overbelasting:

Voorbeelden van fysieke overbelasting zijn: zware lasten tillen in de bouw, repeterend werk in de agrarische sector en gebukt en geknield werk door straatmakers en monteurs. Deze overbelasting op het werk kan leiden tot klachten aan het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren, pezen en banden), ziekteverzuim of zelfs een beroepsziekte. Klachten aan het bewegingsapparaat veroorzaken een aanzienlijk deel van het verzuim en de WIA-intrede. Daarmee vormen deze klachten een belangrijke belemmering voor een duurzame productieve inzet van werknemers.

Fysieke onderbelasting

Naast fysieke overbelasting kan er ook sprake zijn van fysieke onderbelasting. Hiervan is sprake bij lang zitten zonder regelmatig even op te staan en te bewegen, zoals bij kantoormedewerkers en chauffeurs. In Nederland zitten we gemiddeld 10 uur op een werkdag. Onderbelasting verhoogt het risico op ernstige aandoeningen zoals diabetes II, hart- en vaatziekten, kanker en depressieve klachten. Het kan dus gaan om de volgende vormen van lichamelijke onderbelasting:

Gezondheidsklachten door fysieke over- of onderbelasting zorgen niet alleen voor veel persoonlijk leed, uitval en arbeidsongeschiktheid, maar leveren jaarlijks ook hoge kosten voor werkgevers en de maatschappij op. Bekijk deze factsheets voor actuele cijfers over fysieke overbelasting, beeldschermwerk en zitten tijdens werk en de gevolgen voor de gezondheid. Het moge duidelijk zijn dat preventie in ieders belang is. Een goede preventieve aanpak begint met inzicht in de risico’s.

Risico’s in kaart brengen

Om bedrijven te ondersteunen bij het uitvoeren van de wettelijk verplichte risico inventarisatie en evaluatie (RI&E), heeft TNO een reeks instrumenten ontwikkeld. Deze instrumenten zijn gemakkelijk en snel toe te passen door de arbo verantwoordelijke, zonder specifieke voorkennis of training. Bovendien maakt de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) ook gebruik van deze instrumenten bij haar handhavingsbeleid, zodat er geen discrepanties ontstaan tussen je eigen beoordeling en die van de Arbeidsinspectie.

Snel eerste inzicht voor werknemers

Geef een werknemer snel inzicht in diens belasting tijdens het werk via de Hoe TOP werk jij test.

Ga naar de test http://www.hoetopwerkjij.nl 

Eerste beoordeling fysieke belasting en gedetailleerde beoordeling op onderwerp

De reeks instrumenten bestaat uit één ‘overall’ beoordelingsinstrument en meerdere instrumenten die een gedetailleerdere beoordeling doen op een onderdeel van fysieke belasting.

Met de checklist fysieke belasting kan een eerste risico-inventarisatie uitgevoerd worden voor alle vormen van fysieke belasting (van tillen en dragen tot energetische over- en onderbelasting). Na het beantwoorden van korte vragen zie je welke soorten fysieke belasting mogelijk een risico vormen voor bewegingsapparaat klachten. Per onderdeel verwijst de checklist door naar een vervolg beoordelingsinstrument voor een gedetailleerde risico beoordeling. In onderstaande figuur wordt de werking grafisch weergegeven.

HARM, WHI, DUTCH en BAS zijn door TNO ontwikkelde vervolg instrumenten. Deze instrumenten kunnen ingezet worden als de checklist Fysieke Belasting een mogelijk risico bij respectievelijk hand-armtaken (HARM), werkhoudingen (WHI), duwen en/of trekken (DUTCH) of beeldschermwerk (BAS) constateert of als je zelf het vermoeden hebt dat er mogelijk een risico op deze onderdelen is. De checklist verwijst ook naar een aantal buiten TNO ontwikkelde instrumenten, te weten:

Voor energetische overbelasting en gezondheidsklachten zijn er geen vervolg instrumenten maar geeft de checklist adviesteksten.

Deze indeling in een eerste overall beoordeling met vervolgbeoordelingen waarmee een gedetaillerder zicht op de risico’s verkregen wordt, sluit aan bij de aanbevolen aanpak van de European Agency for Safety and Health at Work (Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk). Alle instrumenten zijn toepasbaar zonder specifieke voorkennis of training en kunnen snel worden uitgevoerd.

Voor specifieke problemen die niet met de gedetailleerde instrumenten kunnen worden beoordeeld, is een speciale analyse nodig. Daarvoor is wel specifieke voorkennis en meer tijd nodig. Je kunt hiervoor terecht bij specialisten, zoals ergonomen en arbo-adviseurs. Ook TNO kan daarbij ondersteunen.

Fysieke belasting en TNO

TNO ondersteunt bedrijven, branche organisaties, intermediairs en (inter)nationale overheden bij het beoordelen en optimaliseren van de fysieke belasting via onderzoek- en adviesprojecten. Je kan bij TNO terecht voor een specifieke vraag of bij een behoefte aan ondersteuning bij innovatie.