Beter achter je schermen (BAS)
- Waarom een methode voor het beoordelen van beeldschermwerk?
- Voor wie is BAS bedoeld?
- Wat is de checklist Beter Achter je Schermen en voor wie is hij bedoeld?
- Voor welke situaties is checklist Beter Achter je Schermen?
- Inzetten van BAS in de organisatie, hoe doe ik dat?
- Algemene adviezen voor beeldschermwerk
Waarom een methode voor het beoordelen van beeldschermwerk?
Langdurig werken met beeldschermen kan leiden tot klachten aan armen, nek of schouders (KANS). Daarnaast wordt beeldschermwerk vaak zittend uitgevoerd, en langdurig zitten brengt ook risico’s met zich mee. Tenslotte kan intensief werken met de computer leiden tot oog- en stressklachten. Genoeg redenen om te zorgen dat de werksituatie in orde is! Om werkgevers en werknemers te ondersteunen bij het gezond inrichten van het werk met een beeldscherm is de checklist Beter Achter je Schermen (BAS) ontwikkeld.
Luister ook de podcast over beeldschermwerk en de RI&E.
Voor wie is BAS bedoeld?
De checklist Beter Achter je Schermen is bedoeld als individuele beoordeling van een werkplek. Wil je BAS zelf invullen? Hieronder vind je een toelichting en kun je BAS starten. Ben je preventiemedewerker of wil je BAS introduceren in jouw organisatie? Klik dan hier voor aanvullende informatie.
Luister ook deze podcast over de aanpak van beeldschermwerk met de RI&E en BAS.
Wat is de checklist Beter Achter je Schermen en voor wie is hij bedoeld?
Checklist BAS is een methode om te bepalen òf, en zo ja welke risico’s aanwezig zijn bij het werk met een beeldscherm. De checklist is eenvoudig toe te passen en bestaat voor het grootste deel uit ja-nee vragen. De methode is bedoeld voor werknemers die (gemiddeld) meer dan 2 uur per dag aan een beeldscherm werken. Uit de resultaten van de beoordeling wordt duidelijk of het werk risico’s op het ontstaan van gezondheidsklachten met zich meebrengt en welke persoonlijke adviezen en verbeterpunten jouw risico omlaag kunnen brengen. Daarnaast worden er nog enkele algemene adviezen gegeven die voor iedereen goed zijn om nog even bij stil te staan. De beoordeling gebeurt op individueel niveau; de invoer en resultaten gelden dus ook alleen voor jouw eigen situatie. De methode is niet bedoeld voor de beoordeling van functies, afdelingen of groepen medewerkers die hetzelfde werk doen.
Lees ook
Lees meer over Beter Achter je schermen in dit artikel in Veiligheid & Preventie, april 2017
Download het artikel (PDF)Voor welke situaties is checklist Beter Achter je Schermen?
De methode is geschikt voor de beoordeling van werkzaamheden achter een beeldscherm, inclusief schermen van laptops, tablets en smartphones. De beoordeling gaat over de werkzaamheden gedurende de werkdag, ongeacht of dat op kantoor of een andere locatie (bijvoorbeeld thuis) gebeurt. De checklist neemt ook de risico’s van langdurig zitten mee omdat beeldschermwerk vooral zittend gedaan wordt. De checklist beoordeelt primair de werkgerelateerde beeldschermtijd. In privétijd komen zitten en het gebruik van beeldschermen ook veel voor. Wees je ervan bewust dat dezelfde risico’s gelden bij privé beeldschermgebruik. Het is dus ook na werktijd belangrijk af te wisselen, een goede ‘werk’plek te creëren en alert te zijn op signalen van beginnende klachten.
Bekijk de demo
In deze demo kun je de vragen bekijken en zijn dummie-antwoorden gegeven.
Meer weten?
Hoe meet je (langdurig) zitten op het werk? Lees dit rapport van PEROSH alles over het kwantitatief meten van langdurig zitten op het werk.
Inzetten van BAS in de organisatie, hoe doe ik dat?
Het creëren van een gezonde werksituatie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgever en werknemers. Werkgevers verzorgen de randvoorwaarden, werknemers maken op de werkvloer iedere dag bewuste en onbewuste keuzes over hoe zij hun werkzaamheden uitvoeren. Denk hierbij aan het instellen van de werkplek, het nemen van pauzes, het gebruik maken van beschikbare hulpmiddelen en het ter sprake brengen van knelpunten. Om deze keuzes goed en ‘bewust gezond’ te kunnen maken, is inzicht in de risico’s van de eigen situatie èn inzicht in de oplossingen van belang. Het doel van BAS is om werknemers daarbij te ondersteunen: inzicht geven in hun eigen risico’s en aanreiken van verbeterpunten die aansluiten op die risico’s.
Als je je werknemers wilt helpen om op een gezonde manier met hun schermen te werken, is de methode Beter Achter je Schermen (BAS) een goed instrument. Het is laagdrempelig, maar levert meer dan algemene adviezen. Het introduceren van BAS is best eenvoudig. Tegelijkertijd kan het complex zijn om zaken op het werk te veranderen: door vaste routines, productie-eisen, gebrek aan (de juiste) hulpmiddelen, of werknemers die niet goed weten bij wie ze hulp kunnen vragen. Daarom hieronder enkele tips en aandachtspunten.
Het effect van de inzet van BAS is het grootst als de introductie goed is. Dit kan het best tijdens een korte bijeenkomst, bijvoorbeeld aansluitend aan een team- of werkoverleg, ondersteund door een e-mail en/of flyers op de bureaus. Bij de introductie is het belangrijk om toe te lichten waarom BAS aangeboden wordt en wat werknemers daar zelf aan hebben. Geef ook aan waar mensen terecht kunnen als zij vragen hebben. Op deze manier creëer je duidelijkheid en draagvlak voor het invullen van BAS.
Gebruik deze flyer voor de introductie van BAS in je eigen organisatie. Het is een PowerPoint bestand, dus je kunt informatie over je eigen organisatie toevoegen in de flyer.
Na de introductie kunnen medewerkers BAS invullen en met de resultaten aan de slag. Het kan voor werknemers lastig zijn om de adviezen toe te passen op hun eigen situatie. Zoek werknemers daarom op, informeer hoe het gaat en vraag of ze tegen belemmeringen aan lopen. Op die manier heb je de mogelijkheid mee te denken bij het zoeken naar oplossingen, kan je bij eventuele klachten doorvragen naar onderliggende oorzaken en wordt het gezamenlijke belang benadrukt. We adviseren om in een tweede bijeenkomst met werknemers te bespreken of BAS hen heeft geholpen, wat hun ervaringen waren en hoe eventuele problemen zijn verholpen.
Om gezond werken met beeldschermen ook op de lange termijn te waarborgen, is het belangrijk om het een plaats te geven in de dagelijkse gang van zaken in de organisatie. Hoe dat vorm te geven, is afhankelijk van de gang van zaken in jouw organisatie. De RI&E en het plan van aanpak of meer specifiek het werken met beeldschermen zou bijvoorbeeld een vast onderwerp kunnen zijn in het functioneringsgesprek of tijdens afdelings- of teamoverleggen. Het is ook belangrijk om een link te leggen met andere arbo-risico’s in jouw organisatie. Zo is er vaak een relatie tussen fysieke belasting en psychosociale belasting zoals werkdruk, waardoor de kans op klachten toeneemt als beide factoren voorkomen.
Je kunt ook afspraken maken met de bedrijfsarts om fysieke belasting en klachten (en uitval hierdoor) als onderwerp te bespreken in het Sociaal Medisch Team (interdisciplinair overleg over verzuim). Daarnaast is het belangrijk om geregeld te evalueren hoe het gesteld is met de fysieke belasting in de organisatie. Het thema gezond beeldschermwerk kan bijvoorbeeld opgenomen worden in reguliere medewerkerstevredenheidsonderzoeken (MTO).