Terugblik bijeenkomst van commitment tot borging

Gezond blijven bij fysiek belastend werk vraagt om een gestructureerde aanpak. Al vóór de concrete plannen zijn gemaakt, start dit met het commitment van de betrokkenen waaronder het management. Wanneer er commitment is, is het zaak om een actieplan en prioriteiten op te stellen. Uiteindelijk is de implementatie van maatregelen pas succesvol te noemen als ook de borging op de langere termijn is verzekerd.

Tijdens de landelijke dag van het Netwerk Duurzaam Fysiek Werk werd het belang van deze stappen duidelijk. TNO presenteerde de Wegwijzer Fysieke Belasting die houvast biedt om op een gestructureerde manier aan de slag te gaan met de aanpak van fysieke belasting. Medewerkers van verschillende bedrijven deelden hun verhalen uit de praktijk: wat waren de succesfactoren van commitment tot borging? En welke valkuilen waren er en hoe gingen ze daarmee om? Hoe zorgen zij dat de effecten ook op de lange termijn worden geborgd?

Werkvermogen, employability en vitaliteit

Gastheer evofenedex vertelde over de trajecten die zij in samenwerking met het Buro voor Fysieke Arbeid aangeboden hebben aan hun leden. 28 bedrijven maakten gebruik van deze mogelijkheid. Zij kozen voor een begeleidingstraject met aandacht voor werkvermogen (hoe kun je aan de slag blijven, zowel mentaal als fysiek), employability (hoe kan je competent blijven) of vitaliteit (hoe kan je enthousiast blijven). Er werden succesfactoren gedeeld, maar er was ook aandacht voor punten die ervoor zorgen dat een aanpak minder goed slaagt. Commitment en een duidelijke visie van het management is bijvoorbeeld een belangrijke succesfactor voor ieder traject. Gebrek aan betrokkenheid van het management blijkt de kans op succes aanzienlijk te verlagen.

Van commitment tot borging door coaches

Het nemen van maatregelen en het trainen van medewerkers om op de juiste manier te werken, moet niet bij een eenmalige actie blijven. Om te zorgen dat ook op de langere termijn de juiste manier van werken en het verminderen van de fysieke belasting onder de aandacht blijft, kwam bij verschillende praktijkvoorbeelden de inzet van (ergo)coaches naar voren. Deze coaches zijn werkzaam in het bedrijf en krijgen uren beschikbaar om collega’s te coachen bij het verminderen van de fysieke belasting. De coaches worden hiervoor getraind en komen met regelmaat bij elkaar om ervaringen te delen en aandachtspunten te benoemen.

Fysieke belasting bij DELA

Een voorbeeld van een bedrijf dat aan de slag is gegaan met coaches is DELA. In de crematoria van DELA vinden heel wat fysiek zware handelingen plaats. Van het ophalen van overledenen op drie hoog, het verplaatsen van kisten, het aankleden van de overledenen en het ruimen van de ovens tot horecawerkzaamheden. Veel van de medewerkers van DELA zijn al boven de 50 jaar en de vraag ontstond hoe ze ervoor konden zorgen dat deze mensen op een gezonde manier en zonder lichamelijke klachten hun werk konden blijven doen. Na een inventarisatie van de werkzaamheden zijn maatregelen genomen om de fysieke belasting te verlagen. Er zijn onder andere drempelplaten ingezet, aanpassingen gemaakt in de indeling in de magazijnen, elektrische hoog-laag verzorgingstafels aangeschaft en trainingen gegeven over het rijden van een kist op een baar. Daarnaast zijn coaches opgeleid die nu zorgen dat het geleerde in de praktijk toegepast wordt en er aandacht blijft voor gezond en veilig werken.

Rondetafelsessies

Er hebben tijdens de landelijke dag diverse rondetafelsessies plaatsgevonden. Vijf organisaties die te maken hebben met fysieke belasting tijdens de dagelijkse werkzaamheden waren bereid om hun aanpak en uitdagingen te delen. Dit waren Yusen Logistics, Westfriesgasthuis, Stabilit Benelux, Post NL en Itsme. Tijdens deze sessies werd open gesproken over successen, interne discussies en uitdagingen die nog steeds worden gezien. Ook de deelnemers aan de sessies vertelden over hoe zij zaken aanpakken.

Twee medewerkers van Yusen Logistics die inmiddels ook als coach optreden in het bedrijf, vertelden over hoe zij mensen motiveren om bewust te werken en hulpmiddelen in te zetten. In plaats van vertellen hoe het moet, laten zij medewerkers zelf ontdekken hoe handelingen anders kunnen worden uitgevoerd en kunnen medewerkers zelf meedenken. Daarnaast vertelden ze dat er door de doorlopende aandacht voor fysieke belasting creatieve ideeën van de werkvloer komen. Dat kan zo simpel zijn als een haakje ophangen, zodat een kist open blijft staan. Dit reduceert het aantal handelingen bij het orderpikken.

Het Westfriesgasthuis heeft voor het verplegend personeel in het ziekenhuis tal van hulpmiddelen beschikbaar gesteld om de fysieke belasting te verminderen. Zo zijn er tilliften en glijzeilen om patiënten makkelijker te kunnen verplaatsen. De hulpmiddelen werken goed, maar in de praktijk bleken verpleegkundigen zich regelmatig te vertillen door een verkeerde inschatting van de mobiliteit van patiënten. Daarvoor is een eenvoudige oplossing bedacht: de polsbandjes die patiënten toch al om hadden kregen een kleur die de mate van mobiliteit aangeeft (groen = mobiel; geel = hulp van 1 verpleegkundige nodig; rood = hulp van 2 verpleegkundigen en/of hulpmiddelen nodig). Dit zorgt ervoor dat verpleegkundigen in één oogopslag kunnen zien hoe mobiel patiënten zelf zijn en welke mate van fysieke kracht zij zelf moeten gebruiken om de patiënt te helpen.

Stabilit Benelux is een logistiek handelsbedrijf dat polycarbonaatplaten levert. Er wordt veel repetitief en fysiek zwaar werk uitgevoerd. Stabilit Benelux wil dat medewerkers met plezier werken en heeft dan ook veel aandacht voor de mens. Een structurele aanpak in samenwerking met Buro voor Fysieke arbeid heeft geleid tot prettige werkplekken. Ook zetten zij een coach in om de werknemers te kunnen begeleiden bij de fysieke werkzaamheden. Nu wordt gekeken naar de inzet van innovatieve producten en werkwijzen om de duurzame inzetbaarheid op de lange termijn te borgen. Stabilit Benelux laat zien dat ook een klein bedrijf met kleine en innovatieve aanpassingen kan zorgen voor een duurzaam gezonde werkomgeving.

PostNL vertelde over de uitdagingen die de ongekende groei van de pakketpost met zich meebrengt. Deze relatief jonge markt kenmerkt zich door fysiek zwaar werk waarbij ook nog eens een enorme tijdsdruk speelt. PostNL vertelde tijdens de rondetafelsessie over twee projecten waar zij op dit moment mee bezig zijn. Het eerste project hebben ze ‘goed werk’ genoemd, waarbinnen ze gekeken hebben naar de werklast van hun chauffeurs. Door het continu kijken naar de routes die chauffeurs rijden en tegelijkertijd ook het interne proces onder de loep te nemen, hebben ze de werklast van hun personeel aanzienlijk verminderd. Het project ‘zware jongens’ richt zich op pakketten tot 30 kilo, wat een behoorlijke belasting voor de chauffeurs met zich meebrengt. De inzet van hulpmiddelen zoals een steekkar kan ondersteunen, maar neemt de last bij de chauffeurs niet volledig weg. Daarom wil PostNL gaan kijken of het mogelijk is om dit probleem bij de bron aan te pakken en is daarover in overleg met de leveranciers van de zware pakketten.

Itsme koos ervoor om medewerkers te vragen als ambassadeur op het gebied van fysieke belasting. Deze ambassadeurs bezoeken nu collega’s, zoeken samen met de medewerkers naar verbeteringen en geven tips om het werk minder belastend te maken. De ambassadeurs gaan gestructureerd te werk door in te zoomen op de motoriek (houding en bewegen), tactiek (slim omgaan met hulpmiddelen en werkplek inrichting) en strategie (taakroulatie of werkplekverbeteringen). Deze laatste wordt nu zelfs als 6e S toegevoegd aan de 5S methodiek waar Itsme al mee werkte. Op deze manier wordt aandacht voor ergonomie ingebed in de organisatie. Het enthousiasme van de ambassadeurs bleek wel uit het filmpje wat ze kort voor de rondetafelsessie gemaakt hadden voor René Naburgh. Zo kon hij aan tafel laten zien hoe de ambassadeurs daadwerkelijk met de collega’s aan de slag gaan.

Demonstraties

Tijdens de pauze waren er in het trainingsmagazijn van evofenedex vier demonstraties. Het exoskelet trok veel aandacht. Door middel van een externe ondersteuning worden, in dit geval, de armen ontlast bij de werkzaamheden. Deelnemers voelden zelf hoe het externe skelet de beweging ondersteunt, waardoor er minder belasting op het schoudergewricht komt. Deelnemers aan de landelijke dag konden in de kantelmachine ook zelf ervaren wat het effect is van het wel of niet dragen van een gordel in het geval dat een heftruck omvalt. Buro voor Fysieke Arbeid gaf een cursus dozen tillen. Ook hier lag de nadruk op het zelf voelen van het verschil tussen verschillende manieren van tillen. Tot slot presenteerde TNO de werknemersapp Bewust Belast. Deze app helpt medewerkers om beter inzicht te krijgen in hun eigen fysieke belasting en de manier waarop zij deze zelf kunnen verlagen en klachten tegengaan. De betaversie van de app is beschikbaar in de App-store en Google playstore.

Met dank aan evofenedex voor het openstellen van haar deuren en Dela, Westfriesgasthuis, Itsme, Stabilit Benelux, Yusen Logistics Benelux en PostNL voor het delen van hun praktijkverhalen.

Foto’s: Iris Loonen
Cartoons: Suus van den Akker